Cho đoạn tư liệu sau đây:
“Từ năm 1961 đến năm 1968 là khoảng thời gian đế quốc Mỹ lần lượt triển khai hai chiến lược chiến tranh hòng tiếp tục âm mưu xâm lược và thống trị miền Nam bằng chủ nghĩa thực dân kiểu mới. Cuộc chiến leo thang với quy mô ngày càng mở rộng và cường độ ngày càng khốc liệt trên cả hai miền Nam, Bắc trở thành cuộc đụng đầu lịch sử giữa nhân dân Việt Nam với đế quốc Mỹ xâm lược. Trong cuộc đụng đầu lịch sử đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam, đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn dân, toàn quân ta đã triển khai và thực hiện có hiệu quả đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng, đẩy mạnh chiến lược tiến công, đương đầu và đánh thắng các bước leo thang chiến tranh”.
(Viện lịch sử quân sự Việt Nam, Lịch sử quân sự Việt Nam, Tập 11: Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975), NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2019, tr.281).
Phương pháp giải
- Đọc kĩ dữ kiện và xác định nội dung chính trong đoạn dữ kiện liên quan đến giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước từ năm 1961 đến năm 1968.
- Từ dữ kiện đã cho tiến hành phân tích để đánh giá các mệnh đề đúng hoặc sai.
Lời giải chi tiết
Phân tích các mệnh đề:
Mệnh đề 1: "Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược ở miền Nam Việt Nam với quy mô ngày càng mở rộng và cường độ ngày càng khốc liệt là do Nga chi phối."
- Đây là mệnh đề sai. Quy mô chiến tranh Mỹ mở rộng ở miền Nam không phải do tác động chi phối của Liên Xô (Nga), mà chủ yếu vì âm mưu của Mỹ nhằm thực hiện chiến lược chiến tranh chống lại sự phát triển của phong trào cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc tại miền Nam Việt Nam. Mỹ muốn ngăn chặn ảnh hưởng của cộng sản tại Đông Nam Á.
Mệnh đề 2: "Âm mưu xâm lược và thống trị miền Nam bằng chủ nghĩa thực dân kiểu mới của Mỹ còn nhằm ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản ở khu vực Đông Nam Á."
- Đây là mệnh đề đúng. Mục tiêu chiến lược của Mỹ khi can thiệp ở miền Nam Việt Nam không chỉ là chiếm đóng và cai trị mà còn để ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản tại khu vực Đông Nam Á - một phần trong chính sách "ngăn chặn" của Mỹ trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Mệnh đề 3: "Từ năm 1961 đến năm 1968, đế quốc Mỹ lần lượt triển khai hai chiến lược chiến tranh ở miền Nam Việt Nam là chiến lược chiến tranh đặc biệt và chiến tranh đơn phương."
- Đây là mệnh đề sai. Trong giai đoạn này, Mỹ đã triển khai hai chiến lược "chiến tranh đặc biệt" (1961–1965) và "chiến tranh cục bộ" (1965–1968), không có chiến lược "chiến tranh đơn phương".
Mệnh đề 4: "Từ năm 1961 đến năm 1968, nhân dân Việt Nam thực hiện đường lối chiến tranh nhân dân đã đánh thắng các bước leo thang chiến tranh của đế quốc Mĩ."
- Đây là mệnh đề đúng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam đã thực hiện chiến tranh nhân dân, đánh thắng các chiến lược "chiến tranh đặc biệt" và "chiến tranh cục bộ" của đế quốc Mỹ, giành thắng lợi trong nhiều trận quyết chiến chiến lược như Ấp Bắc, Vạn Tường, và Tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968.
Vậy các mệnh đề đúng là 2), 4) và các mệnh đề sai là 1), 3).
1. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra trong bối cảnh lịch sử:
- Ngay sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Mỹ thay chân Pháp, dựng lên chính quyền tay sai đứng đầu là Ngô Đình Diệm (chính quyền Sài Gòn) ở miền Nam Việt Nam. Âm mưu của Mỹ là chia cắt Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ ở Đông Nam Á, ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc đang dâng cao ở khu vực này.
- Việt Nam tạm thời bị chia cắt làm hai miền: miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam phải tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thực hiện hoà bình, thống nhất nước nhà.
- Trên thế giới, hệ thống xã hội chủ nghĩa ngày càng mở rộng, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa tích cực ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc. Tuy nhiên, sự đối đầu giữa hai phe: tư bản chủ nghĩa do Mỹ đứng đầu và phe xã hội chủ nghĩa do Liên Xô làm trụ cột mà đỉnh cao là Chiến tranh lạnh đã tác động rất lớn đến cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.
2. Các giai đoạn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước:
- Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trải qua 5 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1954 – 1960
+ Giai đoạn 1961 – 1965
+ Giai đoạn 1965 – 1968
+ Giai đoạn 1969 – 1973
+ Giai đoạn 1973 – 1975
3. Cuộc kháng chiến có ý nghĩa đối với dân tộc và thời đại:
- Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã kết thúc 21 năm chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược, 30 năm chiến tranh cách mạng, chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc trên đất nước Việt Nam.
- Cuộc kháng chiến đã kết thúc thắng lợi cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên phạm vi cả nước; mở ra kỉ nguyên cả nước hoà bình, độc lập, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội.
- Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam đã góp phần làm sụp đổ chủ nghĩa thực dân mới, cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc và cuộc đấu tranh vì hoà bình, dân chủ và chủ nghĩa xã hội của nhân dân thế giới.